Felsefe

Ve hava nasıl olursa olsun, yelkenleri kullanmaktaki ustalıklarıyla fırtınaya egemen olurken başlarını serin ayaklarını kuru tutarlar. Yel­kenlerden biri yırtılırsa, derhal başka bir yelken çekerler. Ve onları yönlerinden saptırmayacak kadar donanımları vardır. Ve batırmaya­cak kadar da kalın bir gövde. Açık denizlerin bütün rüzgarlarıyla oynamayı öğrenmişlerdir.
Rüzgarların yönüne, çıkan fırtınaya, patlayan kasırgaya göre yelken açmayı öğrenmişlerdir.

Şimdi toprağın anlamını dile getirmen için tekrar sağlam kabuğun daha altına inmen gerekiyor. Dışarıda yarışabilmek için içeride olup bitenleri hatırlaman. Ve sağlam bir yerin hiçbir zaman sağlam bir yer olmadığını bilmen. Yeraltı yaşamının, denizaltı yaşamının, yine o ka­buk altında sürekli hareket eden ateşlerin ve rüzgarların üstünde durduğunu.

Kendisine çekilerek öteki, bize varlığımızın temsil edilemez doğasını hatırlatır. Hatırlattığı bir diğer şey ise, insanın, varoluşun gizemini anlamadan, yalnızca onun herhangi bir kavrayışa indirgenemeyeceğini kabullenerek bir varlığı karşılayabilmesinin ve hatta onu doğurabilmesinin mümkün olduğudur.

Karşılaştığımız var­lığı, öğrenilmiş kodlar yoluyla halihazırdaki bir kategoriye indirgemeden onun farklılığını kabul ettikten sonra, bu öteki karşısında lal olmaz mıyız? Aramızda bir ilişki olduğuna şüphe yoktur ancak bunu ifade edecek sözcüklere sahip de­ğiliz.

Var olma ira­desini, heyecanını ve kendini aşma dürtüsünü dizginlemesi ve hatta unutması beklenir; fiziksel, duygusal ya da entelek­tüel enerjisini ancak izin verilen davranışlar için kullanabi­lir. Öyle ki algı düzeyinde dahi, kendi kendine algılaması için teşvik edileceği yerde, çocuk algıladığı -örneğin gördü­ğü- şeyleri tanımaya yönlendirilir.

Karşılaştığımız her şeyle ve herkesle kafamızın karışma­ması, bizi çevreleyen nesnelere, geleneklere, fikirlere dönüş­memek ve 'bir' olmanın aynılığına düşmemek için bu aşama esastır. Kendi olmak; aslında sahip olduğumuz, ancak kül­türümüzün ve içinde yaşadığımız sosyal çevrenin bizi sürekli mahrum bıraktığı özgün varlığımızı kazanmaktır.

Var olmak kişinin kendi var­lığını tatmin etmesi anlamına geliyorsa eğer, bu insanların gerçekten var olmadıklarını dahi ileri sürmek mümkündür. Dahası, oluşundaki evrimin özünden koparıldığı için insan, gelişimi açısından felce uğramış durumdadır. Aslında kişinin kendini gerçekleştirebilmesi için sürekli olarak kay­nağına dönmesi gerekir.

Kız çocuğu dış dünya ile iç uzamları arasında bağlar kurmaya daha çok meyillidir; bilir ki kendi dışında bir dünya var ise, kendi içe­risinde de vuku bulur. Ayrıca hareketleri daha ihtiyatlıdır, dünyayı yapılandırırken ya da sökerken bir şeyleri daha az kendine tabi tutar, nesneleri daha az tutup kavrar. Erkek çocuğu ise kız çocuğundan daha çok kendini dış dünyaya yansıtır; kendini bu şekilde, keşifleri, girişimleri ve kurguları yoluyla bulmaya çabalar. Daha çok koşar, hareketleri daha serttir ve sahip olma dürtüsünden kaynağını alır; kendisini daha çok dışa vurur. Küçük erkek çocuğu daha cüretkar ve daha bağımlıdır. Kız çocuklarının canlılara ya da bebekleri­ne usulca dokunmak için kullandığı kollarına karşılık erkek çocukları ayaklarını oldukça iyi kullanırlar.

"Duyusallığın örneği olarak be­den, içinde yaşayan ve hissedenin, dışarıda kendisine benzer olanı hissetmesini sağlar. Bakan kişi, görülenin içinde konumlandığından kişinin gördüğü yine kendisidir ve her ba­kışın temelinde bir narsisizm mevcuttur."

Merlau Ponty

İnsan, yalnızca kendi enerjisiyle yön alan bir varlık olma sürecini hiçbir zaman yaşayamayacaktır. Var olma gücü, içine doğduğu dünya ta­rafından ondan alınmıştır; bu dünyada doğal gelişim, aynı enerjiye iştirak etmeyen yapılandırılmış zorunluluklara göre belirlenir.

Ya­şamın kendisinin bir aşkınlık içerdiğinin ayırdına vararak, yaşamın beslenmesi ve paylaşılmasıyla kendilerini aşabile­ceklerini çocuklara öğretmek yerine öğretmenler, yaşamı unutmalarını, evde bırakmalarını ya da ihtiyaçlar düzeyine indirgemelerini isterler onlardan.

Ötekini bir nesne değil, benden farklı ve tamamlanmamın vazgeçilmez paydaşı olan bir özne olarak algılamalıyım. Böylece diyalektik süreç bir nesne ve özne arasındaki ilişki için değil, nesnel olarak birbirlerinden farklı iki özne arasındaki ilişki için geçerli hale gelir.

Gerçeklikte, arzu her daim mutlağı ister, başka bir nesneye yani göreliğe bağlandığında ise hayal kırıklığıyla karşılaşır. Arzu hiçbir zaman, nesneye indirgenmiş bir şeyi ya da birini amaç edinmez. Mutlağa duyulan özlem insanda baki olduğundan, arzunun istediği yine arzudur.

...bu ikamet ve ayna sayesinde insan, yaşama yabancı görünümler ve formlarla katılaştırılma riskini almadan, sadece gizli biçimde gerçekleşen bir yaşamın yükselişinde dağılma riskine girmeden kendine gelebilir, varlığa girebilir. Birinin ötekine sağladığı korunak, birbirlerinin gizemlerine saygı göstermeli ve kendi de gizemini koruyan bir mevcudiyet içerisinde onları sar­malamalıdır.