Osmanlı Gerçekleri
Timaş Yayınları
Ahmet Şimşirgil Bu konu Neşrî Tarihi'nde "Bir hikâyet" başlığı altında geçer. Buna göre Timur, Rum vilayetini zapt edip Karamanoğlu'na vermiş, Bayezid Han da bunu işitince çok üzülmüş, incinmiştir. "Düşman elinde zebun olup memleketi yabancılar elinde görmektense ölüm yeğir," diyerek yüzüğündeki zehri içerek intihar etmiştir. AşıkPaşazade de "Semerkand'a götürüleceğini işitince kendi maslahatını gördü," diyerek o da intihar ettiğini ileri sürer.
Neşrî ve Aşıkpaşazade'nin bu ifadelerini alan yerli-yabancı bazı tarihçiler, romancılar, hikâyeciler Yıldırım'ın kendisini zehirlediği tezini ortaya attılar.
Oysa aynı Neşrî bu hikâyeyi nakletmeden önce vefatına iki neden gösterir. Birincisinde Yıldırım Bayezid Han'ın çok kederlenip eser-i humma olduğunu ve bu hastalığın günden güne büyüyerek vefatına yol açtığını yazmaktadır.
Mevlana Mehmet bin Kutbüddin İzniki'den naklettiği ikinci rivayetin sonunda ise Neşrî, hünkârın humma-yı muhrikadan hasta olup vefatına sebep olduğunu işittiğini yazar.
Timurlu tarihçilerden Şerefettin Yezdî de Yıldırım Bayezid'in nefes darlığı ve boğaz ağrısı çekerek vefat ettiğini yazmaktadır. Nizamettin Şamî ise Zafername'sinde, zamanla yerleşmiş olan hastalığı, kederinin de tesiriyle artarak kuvvetten düşüp vefat ettiğini yazar. Bu iki tarihçinin Yıldırım'ı tedavi eden doktorlardan bilgi almış olmaları kuvvetle muhtemeldir.
.....................
Ayrıca ne Yıldırım Bayezid Han'a gelinceye kadar ne de ondan sonra gelen Osmanlı padişahlarının savaşlara girerken yüzüklerinde zehir taşıdıklarına dair bir rivayet vardır, hiçbir kaynakta gösterilemez. Hele Yıldırım Bayezid gibi cesur, kahraman ve dinine bağlı bir hükümdarın savaşa girmeden esareti ve intiharı düşünüp yüzüğüne zehir koymasını tasavvur etmek kadar safdillik olamaz.
Bu meseleyi kaynakların ışığında ve tarih metodu çerçevesinde değerlendirdiğimizde anlaşılıyor ki, ülkesinin maruz kaldığı dehşetli felaket karşısında duyduğu üzüntü, bu büyük Türk hakanını çeşitli hastalıklara müptela ederek ölüme kadar götürmüştür.