Byung Chul Han

Platon, görüşlerin keyfiliği olarak parrhesianın karşısına, iyi ve cesur parrhesiayı yerleştirir. Parrhesiastes [parrhesiayı icra eden kişi], halkı pohpohlamaya çalışan popülistlerden ve si­yasetçilerden farklıdır. Doğruyu söylemenin tehlikeleri yok değildir. Özellikle Sokrates, cesur parrhesianın örneğidir. Söz­leri bütünüyle hakikat kaygısına dayanır. Doğruyu söylemek, onun ölünceye kadar vazgeçmediği bir ödevdir.' Bu ödev, onun filozof olarak varoluşuyla örtüşür. Ölme riskini bile göze alır. Foucault, Sokrates'in bir parrhesiastes olarak oynadığı rolü güçlü biçimde vurgular: "Burada, bir demokraside adalet ve yasa adına doğruyu söylemek isteğiyle hayatını riske attığı­nı kanıtlayan bir örneğimiz bulunmaktadır.
Parrhesianın tehlikeli olduğu doğrudur, ancak Sokrates'in bu parrhesianın risklerini göğüsleme cesareti gösterdiği de doğrudur."

Nietzsche'ye göre hakikat, insanların birarada yaşama imkanını kolaylaştırmaya hizmet eden toplumsal bir yapıdır. Birarada yaşama varoluşsal bir temel sağlar:
"Hakikat dürtüsü, gerçek dünya ile yalanlar dünyasının ne kadar karşıt olduğuna ve uzlaşımsal-hakikat koşulsuzca bağlayıcı değilse, tüm insan varoluşunun nasıl da belirsiz hale geldiğine dair keskin bir gözlemle başlar: Eğer insani bir toplum ... var olacaksa, katı bir uzlaşımın zorunluluğu hakkında ahlaki bir kanaattir bu. Savaş hali sona erecekse, işe hakikatin tespit edilmesiyle, şeylerin geçerli ve bağlayıcı bir imlemiyle [Bezeichnung] başlamak gerekir. Yalancı, ger­çek olmayanı gerçekmiş gibi göstermek için kelimelerden istifade eder, yani sağlam temeli kötüye kullanır." Hakikat, farklı geçerlilik taleplerinin bir bellum omnium con­tra omnes'e [herkesin herkese karşı savaşına] , toplumun top­yekun bölünmesine yol açmasını engeller.

Artık kanıksadığımız ve sorun­suz olarak algıladığımız bir yaşam dünyasına fırlatılmıyoruz. Yaşam dünyası artık bir tasarı [Entwurf] meselesidir. Eskiden bölünmez bir birlik olarak algılanan bütüncül ufuk, radikal bir fragmantasyon sürecine maruz kalıyor. Küreselleşmeyle bir­likte dijitalleşme ve ağlar oluşturma, yaşam dünyasının çökü­şünü hızlandırıyor. Yaşamı dünyasının giderek olgusallıktan ve bağlamdan koparılması, iletişimsel eylemin bu "bütünsel arka planını" yok ediyor. Yaşam dünyasının olgusallığının ortadan kalkması, anlaşma odaklı iletişimi büyük ölçüde engelliyor.
Yaşamı dünyasının olgusallıktan koparıldığı göz önüne alındığında, internet üzerinde kimlik ve topluluk deneyimle­rini yeniden mümkün kılacak alanlar tesis etmeye, yani kanık­sanmış ve sorunsuz kabul edilen bir ağ tabanlı yaşam dünyası kurmaya yönelik ihtiyaç ve çabalar ortaya çıkmaktadır. Böylece internet, kabileleştirilmektedir.

Toplumun artan atomizasyonu ve narsistleşmesi, bizi öteki­nin sesine sağırlaştırır. Aynı zamanda empati kaybına da yol açar. Bugün herkes benlik/kendilik kültünü yüceltiyor. Her­kes kendini gerçekleştiriyor [performer] ve üretiyor. Demok­rasinin krizinden, internetin algoritmik kişiselleştirmesi değil, ötekinin kaybı, dinleme yetisinden yoksunluk sorumludur.

Görseller metinlerden daha hızlıdır. Söy­lem ve hakikat viral değildir. Görseller, argümanlar sunup bunları gerekçelendirmediği için, iletişimin giderek görselleş­mesi demokratik söylemede mani olur.

(...) Dijitalleşmenin ilk günlerinde, geleceğin demokrasisi olacağı hayal edilen gerçek zamanlı demokrasinin tam bir yanılsama olduğu ortaya çıkmıştır. Dijital sürüler, sorumlu, politik ola­rak etkin bir kolektif oluşturmaz. Sosyal medyanın yeni öz­neleri olan takipçiler, akıllı injluencerlar tarafından eğitilip sağılan tüketici hayvanlar haline gelmiştir. Siyasetle ilgileri kalmamıştır. Sosyal medyadaki algoritma kontrollü iletişim ne özgür ne de demokratiktir. Yeni bir ergin/reşit olmamaya yol açar. Akıllı telefon mobil bir parlamento değil, bir boyun eğdirme aygıtıdır. Akıllı telefonlar, özel konuların sürekli başkalarına sunulduğu mobil vitrinler olarak hizmet ettiğinden, kamusal alanın parçalanıp dağılmasını hızlandırır. Sorumlu/erginleşmiş [mündige] vatandaşlar yerine tüketim ve iletişim zombileri yaratır.

Enformasyon kapitalizmi neoliberal iktidar tekniklerini be­nimser. Disiplin rejiminin iktidar tekniklerine karşıt olarak, zorlama ve yasaklarla değil, aksine olumlu teşviklerle işler.
Özgürlüğü bastırmak yerine sömürürler. İrademizi şiddetle kırmak yerine, bilinçsiz bir düzeyde kontrol ederler. Baskıcı, disipline dayalı iktidar, yerini komuta etmeyen, aksine fısılda­yan, buyurmayan, ama dürten, yani davranış kontrolünün incelikli araçlarıyla iteleyen akıllı bir güce bırakır. Foucault'nun disipline dayalı rejimini karakterize eden Gözetleme ve Ceza­landırma, yerini motivasyon ve optimizasyona bırakır. Neoli­beral enformasyon rejiminde egemenlik, kendisini özgürlük, iletişim ve topluluk [community] olarak sunar.

Dijital enformasyon teknoloji­si iletişimi gözetime dönüştürür. Ne kadar çok veri üretirsek, ne kadar yoğun iletişim kurarsak, gözetim o kadar verimli hale gelir. Bir gözetleme ve teslimiyet aygıtı olarak cep tele­fonu, özgürlük ve iletişimi sömürür.
Enformasyon rejiminde insanlar gözetlendiklerini değil, özgür olduklarını hissederler. Paradoksal bir şekilde egemenliği güvence altına alan, tam da özgürlük duygusudur. Enformasyon rejiminin disiplin rejiminden kökten ayrıldığı yer burasıdır. Özgürlük ve gözetimin birleştiği momentte tahakküm kusursuz hale gelir.