Cengiz Aytmatov İncelemeleri

Gün Olur Asra Bedel
Yazarı: Cengiz AYTMATOV
Türü: Roman
Sayfa Sayısı: 413
Yayinevi : Ötüken Yayınları

Yorum : Ortaokulda iken edindiğim tuhaf bir önyargı ile bu yıla kadar hiç Cengiz Aytmatov kitabı okumamıştım. Edebiyat kitabında ' Beyaz Gemi ' den bir bölüm vardı ama bana o bölüm çok soğuk, anlaşılmaz gelmişti. Karakter isimlerini ise hiç aklımda tutamayacağımı sanmıştım. Ama bu önyargım ' Toprak Ana' yı okuduktan sonra değişti. Ne çok şey kaçırdığımı anladım. 3 tane kitabını aldım. Sonra değer verdiğim bir insan bu kitabı ve ' Cengiz Han ' a Küsen Bulut ' isimli eserleri ısrarla önerince onları da aldım. Iyiki almışım.

Kitap 1 günde yaşanan olayları anlatıyor ama 1 güne onlarca yılı adeta bir asırlık zaman dilimini bize resmediyor hatta bazen yüzlerce yıl geriye gidip destanlar anlatıyor. Kitabın kahramanı Yedigey 2. Dünya Savaşı 'ndan döndükten sonra Kazak Bozkırı 'nda bir tren istasyonunda çalışmaya başlar, daha doğrusu çalışmak zorunda kalır. Orada Kazangap adında arkadaşı ile mutlu mutsuz seneler geçirir.

Kitap Kazakap ' ın ölümü ile başlıyor bir gün sonra gömülmesi ile bitiyor. Ama içinde çökmeye yüz tutmuş despot bir rejim, makineleşen insanlar, insanlarla dost olmak isteyen uzaylılar , dilden dile günümüze kadar ulaşan destanlar var.

Aşılamayan yollar , söylenemeyen sözler, açıklanamayan duygular , vefalı arkadaşlar, vefasız akrabalar var. Cengiz Aytmatov kitabında karamsar bir atmosfer sunarken umutuda hep yakınlarda saklamış. Güzel bir şeyler olabileceğini düşündürüyor bizlere. Merakla okutuyor eserini.

Sovyet Sistemini inceden inceye yumuşak biçimde eleştiriyor aynı zamanda. Ama ileri gidemiyor sansür korkusu ile. Duygusuz , robotlaştıran insanların maddi açıdan yükselme yolunda neler kaybettiğini de gözler önüne seriyor. Asıl eleştirilerini ve sansürden korkmadan yazdıklarını ' Cengiz Han ' a Küsen Bulut ' isimli eserinde bulabileceğimiz için iki kitabı bir arada almanızı öneririm.

Kitapları 176 dile çevrilen bu dünya mirası yazarı okumak için benim kadar beklemeyin dostlar.Tum kitaplarını edinin ve okuyun.

Cengiz Han 'a Küsen Bulut
Yazarı: Cengiz AYTMATOV
Sayfa Sayısı: 112 Sayfa
Yayınevi: Ötüken Yayınevi

Yorum : Nasıl ki sevdiginiz bir arkadaşınız ile zaman çok çabuk geçer bu kitapta öyle çabuk bitti. Bir solukta okudum desem mübalağa etmiş olmam sanırım. Yanı sadece 'güzel ' desem çok kifayetsiz kalır bu kitap için.

' Cengiz Han ' a Küsen Bulut ' ' Gün Olur Asra Bedel ' Romanının içinde olması gerekirken Soyvet Rejiminin sansürüne uğradığı için yayınlanamayan uzunca bir bölümüdür aslında.

Parlak bir gelecek hayali ile, her türlü manevi ve ahlakı olguyu gözardı ederek öğretmen Kuttubayev ' ı tutuklatan ve bu suçsuz öğretmene aylarca işkence etmekten geri durmayan bir Kgb ajanının gözüyle sistem eleştirisi yapıyor Aytmatov. Ve bunu Orta Asya deyince ilk akla gelen isim olan Cengiz Han ' a kadar inerek destansı ve masalsı bir hava ile başarıyor .

Öğretmen Kuttubayev duygusuz, makine gibi işleyen bir sisteme kurban edilmek istenir. Suçsuz da olsa zorla sistemin çarkları arasında öğütülmeye getirilir. Aslında onun gibi milyonlarca insan sisteme kurban edilmiştir. Onların sessiz ağıtı gibidir aslında bu eser.

Masallar , efsaneler , aşklar ve daha bir çok şey var içinde. Yalın cümleleri , hepimize yakın karakterleri ve etkileyici anlatımı ile çok kısa zamanda bitirdiğim bu kitabı bana tavsiye eden benim için çok değerli insana bir kez daha teşekkürü borç biliyorum. Bende size ısrarla tavsiye ediyorum. Ilk kitabı okuyun bunu zaten okuma ihtiyacı hissedeceksiniz.

Yıldırım Sesli Manasçı
Asker Çocuğu
Beyaz Yağmur- Cengiz AYTMATOV
Türü: Öykü
Sayfa Sayısı: 60 Sayfa
Yayınevi: Ötüken Yayınevi

Yorum : Kitap Cengiz AYTMATOV ' un olgunluk döneminde yazdığı 3 hikayeden oluşuyor.

Ilk öykü ' Yıldırım Sesli Manasçı ' Kırgız kabileleri arasındaki savaşları ve Manas Destanının anlatıcısı olmak isteyen bir çocuğun hikâyesi. Öykünün başında ve sonunda olayları kuşların gözünden betimleyen yerlere kurken özellikle dikkat etmenizi öneririm.

Ikinci öykü 'Asker Çocuğu ' küçük bir çocuğun bana özlemini anlatıyor. Hiç görmediği babasının bir yanlış anlama sonucu izledikleri filmdeki aktör olduğunu zanneden çocuğun kısa ama etkili hikâyesi bu.

Üçüncü öykü ' Beyaz Yağmur ' ise bir aşk hikayesi. Saadet ile Kasımcan devletin yeni tarım politikası ile ekilmeyen toprakları ekmeye başlayan Kırgızlardan iki kişidir. Birbirlerine aşık olurlar ve evlenmeye karar verirler. Ama onlar mutlu olmak için hayatlarını birleştirirken Saadet' in annesinin yalnız kalma korkusu vardır. Bu korku aşılabilir mi ekseninde yaşananları anlatmış.

3 öyküde de Kırgızların kültürü, gündelik hayatı ve yaşadığı olaylar var. Nazi yerleri anlamakta biraz güçlük gelsemde zevkle ve istekle okudum. Kısa zamanda da bitirdim. Uzun ve hacimli kitaplardan korkup okuma işini aksatan dostlar için birebir bu kitap aslında . Onun dışında da herkes okumalı bana göre

Sultanmurat - Cengiz AYTMATOV
Türü: Öykü
Yayınevi: Ötüken Yayınevi
Sayfa Sayısı: 135 Sayfa

Düşünceler: 2020 Yılında daha önce kitabını okuyamadığım bazı yazarlara ağırlık vermeyi düşünmüştüm. Cengiz Aytmatov ' da bunlardan biri idi. Bununla birlikte 4. Kitabı bitirmiş oldum. ( 4 tane daha kitabı var elimde )

Eser roman tadında uzun bir öyküdür. 1975 yılında ilk sefer basılmıştır. ' Erken Gelen Turnalar ' ve ' Ilk Turnalar ' adlarıyla da daha önce basılmıştır. Ben Cengiz AYTMATOV ' u Ötüken Yayınları ' ndan okumayı tercih ederim. En güzeli o bana göre.

Kitap 2. Dünya Savaşı sırasında babaları savaşa giden bir grup çocuğun büyüklerin yerine geçmesini tarla ve hayvancılık işleriyle uğraşmak zorunda kalmasını anlatıyor. Cengiz ATYMATOV ' un hayatındanda izler taşıyan eser savaşın yıkımını ve getirdiği yokluğu en güzel biçimde bize aktarıyor.

AYTMATOV zaten eserlerinde sık sık savaştan bahseder. Bunun yanında bozkır tasvirleri , soğuk iklimin insan hayatı üzerindeki genellikle negatif etkilerini bunun yanında her şeye rağmen insanın doğasında yer alan umududa hissedebiliyoruz okurken.

Tabi ana karakter Sultanmurat ile Mirzagul isimli kızın belirli sınırlar, kalıplar dahilinde yaşanması öğretilen aşkıda unutulmamış.

"Aksay,Göksay,Sarısay. Dolaştım bunca diyar
Bulamadım, bulamadım oy! Senin
gibi yâr..."

Güzel, akıcı, biraz hüzünlü ama unutulmaz bir eser bu. Tüm dostlara tavsiye ediyorum

Cemile - Cengiz AYTMATOV
Türü: Hikaye
Yayınevi: Ötüken Neşriyat
Sayfa Sayısı: 80 Sayfa

Düşünceler: Fransız şair Louis Aragon Cemile için: " Cemile , dünyanın en güzel aşk hikayesidir " der. Cemile kimine göre büyük bir aşk hikayesidir kimine göre ise kötü bir aldatma hikâyesi.

Cengiz ATYMATOV ' un ilk hikayelerinden birisi olan bu eserin dili buna rağmen oldukça kuvvetlidir. Olgunluk dönemine erişmeden yazdığını hiç anlayamayız aslında . Çoğu roman ve hikayelerinde olduğu gibi u eserde savaşın insanlar üzerindeki yıkıcı etkilerini ,yaşattığı maddi-manevi yoklukları anlatır. Bunun üzerine sunduğu aşk hikayesi ise kitaba ayrı bir renk katar.

Eşi savaşta olan Cemile ile Danyar ' ın aşkı anlatılırken insani ilişkiler, toplumsal dogmatik kalıplarada eleştiriler getirir.

Yasak ama yüce aşkı temize çıkarmak ister gibi Cemile ' nin eşi Sadık ' ı kaba ve içkici bir tıp olarak bize sunan Aytmatov aslında bunun gerekli olup olmadığı konusunda beni biraz şüphe içinde bıraktı doğrusunu isterseniz. Evlenirken kendisine bir seçme hakkı tanınmayan Cemile 'nin belku ailesinden değil ama hayattan intikamıdır aslında bu aşk .

Güzel bir kitaptı doğrusu. Öyle destansı bir aşk hikayesi tadı bulamadım ben doğrusunu isterseniz. Tabi herkeste farklı etki uyandırması muhtemel ve doğaldır. Buna bir şey demiyorum ve bu güzel eseri tüm kitap dostlarına tavsiye ediyorum

Toprak Ana’yı okurken kendimi hem savaşın yıkıcılığına hem de toprağın insanı ayakta tutan gücüne tanıklık ederken buldum. Aytmatov’un sade ama derin üslubu, Tolgonay’ın iç sesiyle birleşince metin benim için bir ağıt ile direncin aynı anda var olduğu bir anlatıya dönüştü. En çok etkilendiğim nokta, kayıpların ağırlığı altında ezilse bile insanın toprakla kurduğu bağ sayesinde hayata tutunabilmesiydi. Kitabı bitirdiğimde savaşın yalnızca cephede değil, insanın vicdanında da sürdüğünü düşündüm; Aytmatov bunu çarpıcı bir içtenlikle hissettirdi. Keyifle okuyun.

“Cengiz Han’a Küsen Bulut”, mitolojik anlatım ile tarihsel gerçeğin sınırlarında gezinen, güçlü bir sembolik dil kullanan kısa fakat yoğun bir eser. Kitap, Cengiz Han figürünü yalnızca bir hükümdar olarak değil, doğa ile insan arasındaki gerilimlerin merkezinde yer alan bir arketip olarak ele alıyor. Bulutun küskünlüğü, hem iktidarın hem de insanın sınır tanımazlığının şiirsel bir metaforu hâline geliyor.
Yazar, sade fakat etkili bir anlatımla okuyucuyu hem düşünsel hem duygusal bir yolculuğa çıkarıyor. Hikâyenin ritmi akıcı, imgeleri ise kalıcı. Kısa hacmine rağmen çok katmanlı bir okuma sunması eserin en dikkat çekici yönü.

Kitabın Adı: Deve Gözü
Yazarı: Cengiz AYTMATOV
Yayınevi: @otukennesriyat
Türü: Hikaye
Basım Yılı: 2018
Sayfa Sayısı: 55 Sayfa

Düşünceler: Sadece Türk Dünyası ve Rusya için değil Dünya Edebiyatı'nın da sembol isimlerinden birisidir Cengiz AYTMATOV. Eserleri dünyadaki çok bilinen bütün dillere (tam olarak 176 dil) çevrilmiş, onlarca ödül almış olan yazarın evrenselliği artık herkesçe bilinen bir vakıadır

60'lı yıllarda yazılan bu eser yazarın bozkır eserlerinden birisidir. Anarkay adında uçsuz bucaksız bozkıra çalışmaya gelen Kemal isimli bir gencin gözünden anlatılan hikaye kısa bir aşk hikayesidir aslında.

Pastoral tasvirlerin gerçekliği o denli etkileyicidir ki adeta olayın geçtiği yerleri bize tüm duyularımız ile hissettirir. Yağmurun üşütmesini, güneşin yakmasını ,teninizde iz bırakmasını yaşar gibi olursunuz

Hemen her kitabında olduğu gibi kavgacı, kötü bir karakterde mevcut bu eserinde. Belkide çocukluktan beri çektiği yaşam kavgasını kişiler üzerinden anlatır bizlere kim bilir...

Dönemin yaşamından kesitler sunması, toplumsal yaşamdan bölümler anlatması acısından da değerli bir kitap bu

Bir solukta okuduğum bu eseri ve yazarın tüm kitaplarını yaş ayırmadan okuma yazma bilen herkese ısrarla tavsiye ediyorum

Kitabın Adı: Dişi Kurdun Rüyaları
Yazarı: Cengiz AYTMATOV
Yayınevi : @otukennesriyat
Türü: Roman
Basım Yılı : 2016
Sayfa Sayısı : 390 Sayfa

Düşünceler: Bugüne kadar roman ve hikâye tarzlarında dokuz kitabını okudum yazarın. @otukennesriyat tarafından yayınlanan tüm eserlerini okuduğum yazarın yeni bir kitabını daha buldum ama henüz okumadım.

Yazım tarzını benimseyip aşina olduğum yazar bu eseriyle yine bizi Orta Asya bozkırlarına getiriyor. Pastoral betimlemeleri ile adeta mekanları hissederek okumamızı sağlıyor.

Roman dört farklı hikayeyi potasında eritiyor. Kurtların gözünden insanları, din adamlarının gözünden dünyayı, Hz İsa 'nın gözünden ebedi mutluluğu, işçilerin gözünden ise köy yaşamının zorluğunu anlatıyor.

Farklı gibi görünen karakterleri dünya harmanında öğüten inanç, din gibi olgular kadar ,iyilik-kötülük , açgözlülük-fedakarlık gibi duygulara da bolca yer verilen romanda Sovyet Sistemide eleştiriliyor aynı zamanda.

İnsanların bozduğu tabiatın doğal yaşama zararları, sonunda yine insanlara yaşattığı acılar o kadar güzel işlenmiş ki sayfaların nasıl geçtiğini bile anlayamıyorsunuz.

Dört hikaye bulunuyor romanda. Kurtların, Papaz Abdias 'in, Hz İsa 'nın ve Çoban Boston 'ın hikayeleri. Ayrı gibi başlıyor ama hepsi birbirine sımsıkı bağlanıyor bu hikayelerin.

Şimdiye kadar okuduğum Aytmatov hikayelerinden biraz farklı idi bu roman. Mistik ve dini ögelere bolca yer veren eserin başarısındaki sır aslında tüm insanlığa seslenebilme gücünden geliyor.

Eserleri 176 dile çevrilen yazarın bu eserini ve tüm eserlerini kitap dostlarına zevkle ve ısrar ile tavsiye ediyorum

Kitabın Adı: Beyaz Gemi
Yazarı: Cengiz AYTMATOV
Yayınevi: @otukennesriyat
Türü: Roman
Basım Yılı: 2020
Sayfa Sayısı: 168 Sayfa

Düşünceler: Cengiz AYTMATOV ile tanışmam ortaokul yıllarında olmuştu. Beyaz Gemi 'den ufak bir bölüm üzerine sorular çözmüş endimizce tahliller yapmıştık. Dili biraz ağır ve karışık gelmiş tuhaf bir önyargı oluşmuştu içimde. Yazıkki 1-2 yıl öncesine kadar da bu olay devam etti. Siz sakın bu kadar geç kalmayın olur mu ?

Türk asıllı dünyaca ünlü yazarın eserleri dile kolay tam 176 dile çevrilmiştir. Ve Beyaz Gemi en meşhur kitaplarından birisidir.

Romanın kahramanı çocuk 7-8 yaşlarında ilkokula yeni başlayan bir çocuk. Küçük ama hayallerle dolu dünyasında yaşıyor. Yaşadığı onca şeye yetim ve öksüz bırakılmasına rağmen geleceğe umutla bakıyor. Bir anlamda saflığın iyiliğin sembolü oluyor.

Dedesi Müslüm'de insanlara iyilik yaptığı, sınır koyamadığı için yaşlı olmasına rağmen saygı duyulmayan ve horlanan bir insan. Torununu çok seviyor. Tabiri caiz ise "Dünyaları torununun üzerine kurmuş.

Birde kötülüğün sembolü Orozkul var. Çocuğun teyzesinin kocası ve Müslüm 'ün damadı olan Orozkul başkalarının sırtından geçinir, karısını çeşitli bahaneler bulup öldüresiye döver, makamını yasadışı menfaatler için kullanır. Kimse tarafından sevilmesede herkes kötünün gücüne boyun eğer.

Iyilikle kötülüğün çatışması anlatılırken günlük hayattan enstantaneler de sunar , destanlar arasında yolculuğa çıkarır, geçmişle gelecek arasında köprü kurar yazar. Kitaplarında destanlar ve halk hikayelerine bolca yer veren yazar geçmişin hikayelerini günümüzle bağlayarak köprü görevi de görür.

Kitabın sonu kötülüğün kazanması şeklinde algılanıp ( bence öyle değil) eleştirilere uygarasa da yazarın mesajını doğru verdiğini düşünüyorum ben. Sonunu söylemeyeceğim ama herkes alternatif başka sonlar düşünecektir kitabı bitirdiğinde.

Çok çok güzel bir kitaptı. Ilkokuldan , universiteye yediden yetmişe okumayan herkese tavsiye ediyorum. Hemde bir an önce okumanızı diliyorum