Ahmet Hamdi Tanpınar İncelemeleri

Kitabın Adı: Beş Şehir
Yazarı : Ahmet Hamdi TANPINAR
Yayınevi: @dergahyay
Türü: Deneme
Basım Yılı: 2021
Sayfa Sayısı : 207 Sayfa

Düşünceler : Tanpınar kalemi en zengin yazarlardan birisi. Yazdıklarını anlamak geniş bir bilgi birikimi ile dinlenmiş bir zihin istiyor. İkincisi pek mümkün olmadığı için Tanpınar 'a biraz geç kaldım. Uzun zamandır okumak istediğim bu eşsiz eseri daha yeni okuyabildim

Tanpınar ( 1901-1960) babasının mesleği (kadı) nedeniyle sürekli gezer gençlik yıllarında. Okuduğu okulda Yahya Kemal ,Rıza Teyfik gibi ustalara tanışan yazarın çevresi de adeta Samanyolu gibi yıldızlarla doludur. Necip Fazıl ,Ahmet Kutsi Tecer, Hasan Ali Yücel ,Nurullah Ataç gibi pek cok değerli isimle arkadaşlık eden yazarın büyüklüğü belki de biraz bu güzel ortamda yetişmesinden dolayıdır.

Tanpınar 'a giriş babında ' Beş Şehir ' ile başladım yazarı okumaya. Erzurum , Ankara ,Konya , Bursa ve İstanbul 'u anlatıyor bu eseri. Kendine has zengin ,yoğun diliyle anlatmış yazar buraları. Tarihsel dokunuşlarla, ilginç kişiler, farklı olayları zengin kültürümüz ile harmanlayan Tanpınar gerçekten eşsiz bir eser sunmuş bizlere.

Dili çok ağır değil yazarın diğer kitaplarının aksine. Giriş kitabı olarak düşünülebilir Tanpınar Külliyatına.

Sonuç olarak yerli ,yabancı pek çok kaşif, yazar, tarihçi den alıntılar yapan , yararlanan Tanpınar hem özgün ,hem bilgi veren hemde merakla okunan bir başyapıt olan eserin bazı kısımlarını ortaokul ve lise yıllarımda okumuş, ilerde mutlaka okuyacaklar listeme eklemiştim. Okumak yenı nasip oldu. Ama çok geç oldu doğrusu. Siz benim kadar geç kalmayın ,okuyun . Mümkünse de biraz erken okuyun.

Kitabın Adı : Hikâyeler
Yazarı : Ahmet Hamdi TANPINAR
Yayınevi : @dergahyay
Türü : Hikâye
Basım Yılı : Haziran 2017
Sayfa Sayısı: 348 Sayfa

Düşünceler: Tanpınar okunması zor bir yazar olarak bilinir. Engin kültürünü ,bilgi birikimini uzun cümleleri ,eski dilden kelimeleri ile ustaca kullanıp oluşturduğu eserlerinde bu eleştiri kısmen de olsa haklıdır. Zira belirli bir kelime haznesi İle okuma birikimi olmayan okuyucular biraz zorlayabilir Tanpınar 'ı okurken.

Bende Tanpınar dünyasına meşhur eseri " Beş Şehir" ile girdim. Tüm eserlerini de yavaş yavaş okuyacağım. Yazarın "Hikâyeler " isimli bu eseri 5 hiķâye içeren' Abdullah Efendi 'nin Rüyaları ', 7 hikâye içeren 'Yaz Yağmuru' ile yazarın daha önce yayınlanmamış 4 hikâyesi olmak üzere toplam 16 öyküsünün bir araya getirilmesi ile oluşturulmuştur.

Kitap ilk başta biraz anlaşılmaz biraz da karışık geliyor okuyucuya. Ama suya ilk girenin önce irkilmesi, suya alışınca da sudan çıkmak istememesi gibi sarıp sarmaladı beni.

Yazarın çok yönlü çok zengin çok yoğun bir anlatımı var. Çevresel ayrıntılı tasvirler , derin ruhi tahliller sık sık göze çarpıyor. Zaman ,rüya, bilinçaltına da sık sık eğilen yazarın bilgi birikiminden kırıntıları da araya serpmesi hikayelerini daha zengin kılıyor.

Oldukça etkilendiğim hikâyeler oldu içlerinde. Yılanı sık sık işleyen ,insanlaştıran 'Evin Sahibi ' hikâyesı mesela. Sonra aynı hikayeyi iķi farklı şekilde yazmış yazar. ( Yaz Yağmuru, Emirgân'da Akşam Saati )

Olaydan ziyade insan olgusuna ,insanın iç dünyasına ve bu dünyada yaşadığı karmaşaya eğilen yazarın güçlü kalemini büyük bir zevkle okudum. Bu yoğun anlatımdan sonra normal kitapları nasıl okuyacağım bilmiyorum ama bu müthiş yazarı herkes okumalı.

Belirli okuma ve bilgi birikimi olan herkes farklı dil ve anlatımı tarzı nedeniyle Tanpınar 'ı mutlaka okumalı. Diğerleri biraz sıkılabilir. Onlarda kitap okudukça daha iyı anlayabilir yazarı. Bence dil ve anlatım becerisi ile dünyaca meşhur olmayı hakeden yazarlardan birisidir henüz öyle olamasa da.

Bol kitaplı çok okumalı günler dilerim herkese

Bu kitap kadar ilk sayfalarda okurun gözünü korkutan ve anlaşılmaz bir giriş yapan başka kitap var mıdır bilemiyorum. Ilk başladığımda, "Aldık mı başımıza belayı." diye sızlanmıştım. Ancak elli sayfadan sonra o kadar hızlı akmaya başladı ki nihayet kurgunun içine girebildim.

Hayri Irdal'ın gözünden kendi hayatını ve diğer karakterleri okuma şansınız olacak. Hayri ortalama birisi gibi görünse de aslında çok ilginç bir tip. Insanlarla ilişkileri, ağzını açsa başını belaya sokması, yüzünü görenin işinin bir hafta ters gitmesi okuyanı hem eğlendiriyor hem de Hayri için üzülürken buluyorsunuz kendinizi. Bir insan bu kadar mı kısmetsiz, basiretsiz olur diye öfkeleniyordum kitabın yarısına kadar. Kendisini hamal gibi kullanıp parasını yiyen ikinci karısı ve onun kız kardeşleri, Hayri'ye hasta teşhişi koyan ancak kendisi tam bir numune olan Psikiyatrist, hepsine müthiş sinirlendim. Zavallı Hayri...