ÖNE ÇIKANLAR

"Beli bükülmüş yaşlı bir kadın gibi öne eğilen uğursuz konak,.." (syf:50)

Kitapta ne zaman konaktan bahsedilse kötü kalpli, çirkin bir cadının konağın her odasına süzülmüş hali canlandı gözümde, konuşmadan varlığıyla orada olan ve tüm vazifesi mutsuzluk yaymak olan bir cadı.

Osmanlı son dönemiyle günümüz arasında geçen kitap iki ana karakter Derviş Ali ve Halide'nin anlatımıyla ilerliyor. Dağılan bir ailenin mutsuzluğuna, dört kardeşin nasıl birbirinden koptuğuna ve yıllar sonra içlerinde biriktirdiklerini dile dökerek yüzleşmelerine tanıklık ediyoruz ve büyük aile sırrına. Ayrıca gerçekte yaşamış saray ressamı olan ve "Türk ressamı" olarak da tanınmış Fausto Zonaro da karşımıza çıkıyor. Ressamın kitapta üzerinde çalıştığı zikreden dervişleri resmettiği tablosunun ( Rufai Dervişleri Tablosu) yanı sıra İstanbul'un Fethi tablosuna çok aşinayız.

Merakla okudum ve son bölümde kitabın Halide'nin kardeşlerinden Nihal tarafından yazılması gayet güzeldi.
Ama en güzeli Derviş Ali ve Halide'nin zamandan bağımsız olarak buluşup huzura ermeleri..

Kitaptan bazı alıntılar:
--; bir gün cesaretle hayatını değiştirebilme hayali kursa da kişisel mutluluğunu ucuz numaralarla güvence altına almanın zavallılığı ölene dek devam eder.(syf:182)

--İnsanları endişelendiren, üzüntüye boğan günahkâr olmaları değil, başkalarının kendilerinden daha iyi, daha masum olma ihtimaliydi; şehrin kötülerle dolu olduğunu düşünmek onları rahatlatıyor, teselli veriyordu.(syf:10)

Khaled Hosseini, tüm dünyaya hasreti, dostluğu, aşkı ve insanlığı en iyi anlatan yazarlardan biri.

Çocukluğunda annesinin ölümü üzerine kendi istediğinin değil de zorunlu olarak babasının evinde yaşamaya başlamasıyla Meryem'in hayatı bir anda başka bir yörüngeye doğru yol alıyor. Ailesinin onu istememesi üzerine küçük yaşta evlendiriliyor. Ülkenin kaderi bu ya, çocuk gelin oluveriyor hiç birşey anlamadan. Ailesinden çok uzaklara gidiyor ve onlardan bir daha haber alamıyor uzun bir süre.

Kocası Raşit, çocuk sahibi olamadıkları için Meryem’i sürekli aşağılayarak ona yıllarca eziyet ediyor. Bu sırada aynı mahallede yaşayan Leyla, ailesini savaşta kaybettiği için Meryem’in evine taşınmak zorunda kalıyor. Bir nevi sığınıyor da diyebiliriz. Fakat son derece kötü ve çıkarcı bir adam olan Raşit, genç kızın evlerinde kalabilmesi için onunla evlenmeyi şart koşuyor. Leyla'nın ise bunu kabul etmesinden başka bir çıkar yolu kalmıyor. Ve olayların bundan sonrasını gözleriniz dolmuş, burnunuzu çeke çeke okuyor olarak buluyorsunuz.

Meryem ve Leyla'nın hikayesi özelinde Afganistan'ın yakın tarihine tanıklık etmiş tüm Afgan kadın ve çocuklarının hikayesidir Bin Muhteşem Güneş.
Etkisinde kaldığım, hikayesi vurucu, çok hüzünlü, oldukça da başarılı bir eserdi. Baştan sona sıkılmadan okunabilir kitapların başında geldiğini söylemeliyim.

DUT AĞACININ ALTINDA – HİKÂYELER BAHÇESİ

Dut Ağacının Altında sadece dokunan tek bir hikâyeden ibaret değil, içinde farklı ruh hallerine, farklı karakterlere ve farklı duygulardan pek çok hikâye barındırıyor. Her biri, hayata dair derin anlamlar içeren, okuyucuyu kendi anılarıyla yüzleştiren, bazen hüzünlendiren, bazen de umut veren hikâyeler… İşte kitapta yer alan bazı hikayelerin başlıkları:

📖 Kitaptaki Hikâyelerden Bazıları:
🔹 Aydınlık – Bir yolculuğun içinde, iyilik ve karanlık kavramları üzerine derin bir sorgulama. İnsan, aydınlığını gerçekten görebilmek mi, yoksa onu hissetmek mi gerekiyor?

🔹 Talihsizlikler – İnsan görünümleri beklenen anların, küçük gibi görünen olayların bile nasıl büyük anlamlar taşıyabileceğine dair bir anlatı.

🔹 Balıklar ve Domuzlar – Hayatın İçindeki mücadeleler, hayvanlar ve doğa ile insanın kaderinin nasıl iç içe geçtiğini düşündürücü bir hikaye.

🔹 Odamdaki Kelebek – Küçük bir kelebek, bir insanın iç dünyasını bu kadar derinden nasıl yaşayabilir? Hayata, yalnızlığa ve umuda dokunaklı bir öykü.

🔹 Çiçekler ve Aynalar – Mezarlık, aynalar ve çiçekler… Geçmişle yüzleşmek, anıların sonsuz dertleşmeye kapılmak ve ölüme bile insan kayıt ki yazmaları hakkında derin bir hikaye.

🔹 Dut Ağacının Altında – Kitaba adını veren bu hikâyeyi, anıların ve geçmişin gölgesinde kalan derinliklerinde anladığımız kadarıyla, okurun yüreğine dokunan bir anlatı.

🔹 Suda Sarı Çiçek – Doğanın içinde, küçük bir detayın bile insana olağandışı şeyleri hatırlatabileceği, geçmişin insanının karşısına çıkabileceği etkileyici bir öykü.

🔹 Ay Işığında – Geceye ve zamana karşı verilen mücadele, dostluk ve hayatın beklenmedik anları üzerine yazılmış, sürükleyici bir hikaye.

🔹 Ufuk Çizgisi – Gökyüzü ve deniz birbirine karışırken, insanın içindeki duygular da derinleşiyor. Hasat zamanı ve hatıralarla dolu bir anlatı.

📖 Dut Ağacının Altında , onun hikâyesinde insandan bir olayı anlatan, içinden süzülüp gelen anıları yeniden hatırlatan, derinliğiyle ve şiirsel anlatımıyla ruha dokunan bir kitap. Eğer güçlü betimlemeler, derinlikli karakterler ve hayat içinden süzülen hikâyeleri seviyorsanız, bu kitabın tam boyutuna göre!

🖋 Siz hangi hikayede kendinizde olacaksınız?

Bu dünya da sana kötülük yapmak isteyenler çıkacak karşına ama unutma iyilik yapmak isteyenler de çıkacak.Kimi insanın yüreği karanlık kimi insanın da aydınlıktır. Dünyanın kötülerle dolu oldgunu düşünüp küsme, herkesin iyi olduğunu düşünüp hayal kırıklığına uğrama. Kendini koru kızım! insanlara karşı kendini koru.

Hepimiz öleceğiz. Gözlerimizi hayata yumunca yaptığımız kötülükler silinecek mi? İşlenen cinayetler, işlenmemiş mi olacak? Zalimlikler yaşanmamış mı sayılacak? Kötüler ölünce alçaklıklarından kurtuluyorsa, iyi insanların yaptıkları olumlu, güzel şeyler ne olacak?

Kitabın adıydı ilgimi çeken.Bir değirmense bu dünya biz de öğütülen buğday taneleri olmalıydık. Bu kitabında ağır bir dil yok, akıcı ama bir o kadar da üzdü tarih sahnesinden açtığı perdeleri seyretmek.

"1950'li yıllarda hunharca Müslümanların kafalarına çivi çakan Çinli ile, yerleşim merkezlerinin üzerine misket bombaları atan Yahudi, Afganistan'lı Müslümanları napalmla yakan kızıl Rus hep aynı insandır." (syf:220) Kitap özetle bu çerçevede ilerliyor. Günümüzde yine bu coğrafyalarda hüznün hakim olduğunu, zalimin ne kadar zalim olabileceğini gördüğümüz için çok da şaşırmıyoruz okuduklarımıza. Batı dünyasının Müslümana verdiği zararı, Müslümanların birlik olamayışını okuyoruz.

Kitap bitince bir heykeli anımsadım. Hani şu üst üste ibadet eden Müslüman, Hristiyan ve Yahudi heykeli..

Johann Hari, Britanyalı yazar ve gazeteci.
Depresyonun gerçek nedenleri ve beklenmedik çözümlerine dair derinlemesine araştırmalar yaparak okuyucusuna 361 sayfalık bir argüman sunuyor. Yazarın daha önce "Çalınan Dikkat" isimli diğer kitabını da okumuştum ve oldukça başarılı bulmuştum.

Johann Hari kitabın önsözünde, yediği bir elmanın kimsayal ilaçlar nedeniyle hastalanmasına neden olduğunu, bulantı ve kusma şikayetleriyle bir kaç gün hastanede yatarak tedavi sürecinin bir soru ile hayatını nasıl etkilediğine dair hikâyesiyle bizleri karşılıyor.
Doktorunun ona "bulantına ihtiyacın var" sözleri bir mesaj niteliğindeydi.
Bu mesaj, depresyon ve kaygının gerçek nedenine ve oradan dönüş yolunu nasıl bulabileceğimize uzanan yolculuğa yön veriyordu.

Yazar önce kendi hayatını anlatarak bu kimyasal ilaçlarla tanışma hikâyesini paylaşıyor bizlerle. "Depresyonla ilgisi olmayan dürtülerim olmuştu hep" sözleri, kitabın ilerleyen sayfalarında yazarın özel hayatına dair ipucu da vermektedir ayrıca.

Araştırmalarına dayanarak depresyonda artışa yol açan her şey kaygıda da artış yaratıyor, kaygıda artışa yol açan herşey de depresyonda artış yaratıyordu. Yani birbirleriyle bağlantılı bu iki duygu durumunun tek başına değerlendirilmediğini söylüyordu.
Serotonin ve dopamin gibi bu ilaçları alan insanların tek ortak noktası, ilaçların işe yaradığı inancıydı.

Beni en etkileyen bölümlerden biri "yas istisnası" bölümüydü. Yas döneminin ilaçlarla tedavi edilmesinin insanın özünü yadsımak anlamına geldiğini şu örnekle aktarıyordu. Hastalardan birinin kızı, parktan kaçırılıp diri diri yakılmış. Bu anneye olayın üstünden yıllar geçtikten sonra hâlâ ıstırap çekiyor diye akıl sağlığında bir sorun olduğunu nasıl söyleriz. Oysa DSM (Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı)'de yazılı olan bu. Yas acısının akıl dışı şöyle dursun zorunlu olduğu, annenin ise; onun ölümünü atlatmak istemiyorum ki sözleri bu sürece destek veriyordu.

Yoksulluk içinde yaşayan insanların depresyona girme ihtimalinin daha yüksek olduğu, fakir bir mahallede yaşayan, köpegi ölen, çocuğu hapse giren, kocasına şizofren tanısı konan, yalnız yaşayan kadınları da hesaba katınca ortalamaya bakıldığı zaman daha uzun vadede strese maruz kalmalarından kaynaklı olduğu söz konusuydu.

İlaçların bu kadar kolay verilmeden önce "hayatında neler oluyor? Canını yakan, değiştirmek isteyebileceğin bir şey var mı?" soruları sorulmuş olsaydı belki de çok daha farklı ilerlerdi süreç.

Toplarlayacak olursak ki hiç de kısa tutulacak gibi değil bu kitap, hepimizin bulantıya ihtiyacı var. Çektiğimiz acıya ihtiyacımız var. Bu mesajı ilaç alarak görmezden gelemeyiz.

Son kuşlar da göçtü. Duvarlarda seslerin izi söndü. Silindi geceyi gündüzden ayıran çizgi, böcekler öldü toprakta ve yağmur kurudu çoktan.

Ellerinin engebeli coğrafyasına sığındım, kaçarsam bağışlardın çünkü, ağlarsam okşardın, susarsam susardın... Yorgunluk sırtını yaslardı sırtımıza, kırgın bir dil oluverirdi suskunlukla aramızda. Senin saçların güvercinler olurdu rüzgârda, uçuşup duran, bir gün göçecek olan...

Ölüm, ölüm... Cesetten bir güneş gibi tepemizde... Kibirli bir merhem gibi, sağaldığını göstermezdi yaranın. Ölüm, ölüm... Terli bir rüzgâr gibi hiçlikten ve boşluktan bir örtüydü, ömrün kadim ninnisi...

Soluk renkler arasından ansızın, anılardan bir bahçe belirdi. Beyaz bahar yapraklarında zaman unutulmuştu. Gülüşünün çarptığı duvarlarda çiçekler açtırdım, harflerden çiçekler... Sayfalarda bu kez ben doğurdum seni. Kırmızı kelimelerle ödedim kanını. Bir mezardın, bir ölüydüm, çok sonra anladım.

Son kuşlar da göçtü. Duvarlarda seslerin izi söndü. Silindi geceyi gündüzden ayıran çizgi, böcekler öldü toprakta ve yağmur kurudu çoktan.

Dostoyevski'nin Müridi

İlk kez sesli bir kitap dinledim. Daha önce denemiştim fakat elimde kitap olmadan keyif almadığım için vazgeçmiştim. Bu kez vakitsizlikten olsa gerek, işe giderken yol boyunca, yemek yaparken mutfak tezgahımda, uykuya dalmadan önce kulağımda hep Gece Yarısı Kütüphanesi vardı. Kitaplar Nora için açılıp kapanırken benim de hayatımın sayfaları açılıp kapandı kalbimde ve beynimde. Birlikte keşkelerimizi dinledim Nora'yla.

Hepimizin geçmişe dönsem bunu yapmazdım dediği, ya da yeniden hayata başlasaydım eğer başka yollar çizerdim kaderimde diye düşünceleri vardır.

Tolstoy un şu sözleri tıpkı bu kitapta anlatılmak isteneni doğrular nitelikte.
"Geçmiş yoktur, gelecek yoktur. Sadece şimdi vardır. Şimdi mutluysan sonsuza dek mutlusun demektir."

Hatta bu kitabı destekleyen bir dizi de önerebilirim size.
"11.12.63"
Bir zaman yolculuğu hikayesi
8 bölümlük dizi, Stephen King kitabından uyarlanmış.
Şu an ki hayatından memnun değilsin. Geçmişte çok mutlu olabileceğin birisiyle tanışıyorsun fakat o zamana ait değilsin. Ve zamanın belli bir akışı var. Orada olmayı istesen de devam edemezsin. Çünkü geçmişe dönsen de yaşanılacakların ve olacakların önüne geçemezsin.

Hayata yeniden başlasaydım, saniyelerin nabzını tutardım diyor Fyodor Dostoyevski .
O zaman yaşadığımız şu anın nabzını tutmaya çalışmamız gerekmiyor mu? Geçmiş geçmişte kaldı. Artık geçmiş için yapılabilecek birşey yoktur ve bu savaşı kazanma ihtimalimiz de yoktur. Bundan sonra yapabileceklerimiz için yeni bir sayfa açmalıyız kendimize. Tıpkı Gece Yarısı Kütüphanesi'nde Nora'ya açılan beyaz bir sayfa gibi...

Zaten birçok Türk evinde geçmiş konuşulmazdı. Sanki konuşmak her şeyi yeniden başlatacakmış gibi... Sorunların çözülmesinden çok üstünün örtülmesi buradan mı geliyordu acaba?
Bir muhalif bundan bahsetse, sanki sorunları o yaratmış gibi ona öfke duyulurdu.
Toplum olarak sessiz bir sözleşmeyle susma kararı alınmış, yaşananlar genç kuşaklara aktarılmamıştı. Bu iyi miydi, kötü müydü bilemiyorum.

Biz her şeye, esirgeyen ve bağışlayan, çokça esirgeyen ve çokça bağışlayan, hep esirgeyen ve hep bağışlayan Rabbin adıyla başlayan adamlarız Anna.
Büyücülerin, haramilerin, borsacıların, reklamcıların, korsanların, işgalcilerin, bankacıların elinden kurtulmamız da bundan.

"Diğer insanlarla olan ilişkinizi kendinizle olan ilişkinizden daha üstün tuttuğunuz andan itibaren, sizin dediğiniz türden yalnızlık başlar; bir süre sonra kendinizin değil, diğer insanların beklentilerini yaşayan, sıradan bir insan haline dönüşürsünüz."